Ieder mens heeft een leraar nodig. Een wijze. Die de weg wijst.
Ik ook. Ja. Zeker. Juist ik.
En laat ik nou de beste leraar hebben die ik me kan wensen.
Ze is altijd waar ik ben.
Ze is altijd bij me.
Ze leert me de mooiste lessen.
Als ik ze wil zien.
Als ik bereid ben om ze te zien.
Ik wil haar lessen niet altijd.
Dan duw ik haar weg.
Leid ik haar kom de tuin.
Door aandacht voor mijn telefoon te hebben in plaats van voor haar.
Door tv te kijken in plaats van naar haar.
Door te eten in plaats van even naar haar te luisteren.
Nee, ik ben het niet zelf als je dat soms denkt.
Wie is mijn leraar dan wel?
Het ‘huidige moment’.
Het ‘Nu’
Dát is mijn beste leraar ooit.
Wanneer ik haar opmerk.
En omarm wat ze me aandient.
Dan leer ik zoveel.
In het huidige moment doen zich de mooiste lessen voor.
Krijg je zoveel kansen om te groeien.
Die lessen zitten voor mij heel sterk in wat in het Tibetaans ‘shenpa’ genoemd wordt.
Ik leerde over ‘shenpa’ van Pema Chödrön, een Amerikaanse boeddhistische non.
Het betekent zoiets als: de wortel van weerstand en vermijding. ‘Shenpa’ dient zich heel vaak aan. En het is mooi oefenmateriaal. Shenpa is een trigger. Een impuls. Pema Chödrön noemt dat ‘hooked’: je ‘hapt’ in het haakje van de hengel die Shenpa is. En het gaat vaak samen met het dringende gevoel dat je iets moet doen. Shenpa probeert je te verleiden weg te gaan bij iets in het hier en nu dat niet prettig voelt. Het kan zitten in een bepaalde blik van iemand die naar je kijkt. Die maakt dat je onzekerheid voelt. Voor je het weet ben je jezelf intern aan het afkraken of zit je de hele tijd je kleding recht te trekken. Of wanneer je in de auto zit en ineens voegt er een auto voor je in en je foetert dat hij moet uitkijken. Shenpa is de trigger. Je schrikt. En als je je hebt laten verleiden is de persoon in de auto voor je de schuldige.
Shenpa dient zich overal aan
Als ik tegen iets aan zit te hikken, administratie bijvoorbeeld, komt Shenpa in de vorm van dat stemmetje dat roept: ga nou eerst maar koffie halen, dan kan je daarna beginnen. Dat is echt nodig om goed te kunnen beginnen. En als je koffie hebt: kijk eens of er nog leuke kinderwinterjassen in de uitverkoop zijn op internet? En nog een heel salvo aan ideeën van heel dringende dingen wordt er dan op me afgevuurd ;-). Ondertussen groeit de onrust.
Het is best lastig shenpa in een vroeg stadium ‘beet te pakken’. Het is wel iets waar je echt mee kunt oefenen. In je dagelijks leven. Hier en nu. Vandaag. En het begint met opmerken. Merk op wanneer iets je het gevoel geeft dat je heel dringend moet reageren.
En probeer dan om juíst niet te reageren. Stop. Voel even datgene dat je weerstand oproept. Benoem dat gevoel.
Mevrouw, gun uw kind eens iets!
Een situatie die ik mezelf nog heel scherp voor de geest kan halen is deze. Ik was in de supermarkt met mijn dochtertje van 4 (toen nog). Ze was moe en dreinerig. We waren bijna klaar. Ze wilde bij de tijdschriften gaan kijken. Ja dat mag! Zei ik haar. En, wijs geworden, ik zei: ik wil wel iets met je afspreken. Je mag kijken, we gaan geen tijdschrift kopen. Er lag nog een stapel thuis waar we nog een hele tijd mee vooruit konden. En ik wil mijn kinderen toch ook graag leren dat we niet zomaar alles kopen. Ja goed! Zei ze. Uiteraard wilde ze toch graag dat ene Barbie tijdschrift waar een plastic mobiele telefoon bij zat. Hij is prachtig, zei ik. Weet je onze afspraak nog? Ze werd boos, moe als ze was kon ze dit er even niet bij hebben. Ik liep door naar de kassa. Ze liep huilend en boos mee. Ze liep terug naar de tijdschriften en keek me smekend aan. Ik was spullen op de lopende band aan het leggen, toen ze het nog een keer vroeg en ik “nee’ zei. “Mevrouw, gun dat kind toch ook een keertje iets” hoorde ik ineens een oudere dame achter me zeggen. Ik keek haar aan. Ik voelde me rood worden. Verstrakken. De woede kolkte door mijn lijf. De gedachte: “stomme trut! Waar bemoei je je mee?” Toen herkende ik het. ”Stop!” Zei ik inwendig tegen mezelf. Ik ademde in en uit, terwijl ik de spullen op de band legde. Ik voelde mijn benen trillen van woede. “Au!” zei ik in mezelf. “au, au, au, au. Dit voelt naar”. Ik bleef ademen. En reageerde niet op de vrouw. Ik richtte me op waar ik mee bezig was. De boodschappen. Mijn kind.
Dat was zo’n moment van shenpa. Het voelde heel dringend om die vrouw eens even flink de waarheid te zeggen. Of om me te verdedigen. Uit te leggen waarom ze niks kreeg. Maar waarom eigenlijk? Zou het geholpen hebben? Ik denk het niet. Want mijn reactie had bij haar misschien ook irritatie opgeroepen. Haar Shenpa geactiveerd. Overigens was het hierna echt niet zomaar weg hoor. Ze had echt iets geraakt bij mij. Ik werd die dag nog een paar keer verleid om heel boos te zijn over die situatie.
Oefenen in ‘shenpa’ herkennen kan je veel brengen. Dat je niet verzandt in zinloze discussies (met jezelf én anderen ;-)) en scenario’s in je hoofd. Dat je opmerkt dát je getriggerd wordt. Dat wat iemand zegt een landing bij jou raakt. Zonder dat dat de bedoeling was.
Wat is jouw shenpa?